Lengteaanpassingen op krap bemeten ruimte
De compensatie van lengteaanpassingen bij leidingen vindt in de regel plaats door natuurlijke expansiecompensatoren zoals L- of U-bochten. In sommige gevallen is echter het gebruik van deze expansiebochten niet mogelijk, bijvoorbeeld vanwege krap bemeten ruimtes. Dan wordt een compensator ingezet om lengteaanpassingen op te vangen. Deze vangt de lengteaanpassing in zijn geheel op en vormt het gedeelte waarin de uitrekking of samendrukking van de leiding plaatsvindt.
De meest gebruikelijke vorm: Axiale compensatoren
De axiale compensator wordt het vaakst wordt gebruikt en vangt deze bewegingen van de leiding in de lengte van de as op. Een leidingentraject dat een axiale compensator bevat, is altijd een recht traject – buigingen of richtingsveranderingen komen niet voor. Aan de uiteinden zorgen ankerpunten steeds voor een veilige en stabiele bevestiging van dit compensatortraject. Daartussen bevinden zich de expansiepunten, de compensator zelf en voor en achter de compensator de zogenaamde glijpunten. Deze laatste vangen alleen bewegingen in de asrichting op, zodat de leiding zijn richting houdt en niet losbreekt.
Op welke afstand de glijpunten van de compensator geplaatst moeten worden, blijkt uit de berekeningen. Met behulp hiervan kunnen ook de vastpunt- of ankerkrachten worden bepaald die door het samendrukken of uitrekken van de leiding en door de inwendige druk van de leiding ontstaan. In een leiding met een diameter van 200/300 millimeter kunnen zich met een proefdruk van vijf tot zes bar enkele tonnen aan kracht ontwikkelen.
Verdere soorten compensatoren
Ook in andere richtingen kunnen er leiding bewegingen plaatsvinden. Dan wordt er een laterale compensator gebruikt wanneer de beweging niet alleen in axiale richting, maar ook zijwaarts optreedt. Dit is het geval wanneer het zich zetten van een bouwwerk moet worden gecompenseerd, een leiding door verschillende delen van het gebouw is aangelegd, er oneffenheden in de vloer voorkomen of wanneer de assen van de leiding niet goed zijn uitgelijnd.
Een hoek- of scharniercompensator absorbeert hoekbewegingen. Deze kan de bewegingen van de leiding, vooral in grote leidingsystemen en onder hoge druk, bijvoorbeeld bij hoogbouw, beter absorberen en voorkomt hoge drukreactiekrachten.
Voorafgaande aan de installatie: ankerkrachten berekenen en rekening houden met evt. voorspanning
Het succesvolle gebruik van een axiale compensator vereist een exacte planning van vast- en glijpunten. Het uitgangspunt hiervoor is de berekening van alle componenten van het leidingsysteem en de hiervan uitgaande krachten.
Uitzetting in de lengterichting bepalen
De keuze van de compensator hangt af van de richting en de omvang van de uitzetting. Deze moet worden berekend voor de leiding met inachtneming van de installatie-omstandigheden (bijv. temperatuur).
Ankerkrachten berekenen
Na keuze van de compensator ondersteunt de MÜPRO toepassingstechnologie u graag bij de berekening van de ankerkrachten en bij de planning van de te gebruiken vast- en glijpunten. Om te zorgen dat dit correct gebeurt, is de volgende informatie over de compensator nodig, ter beschikking gesteld door de fabrikant van de compensator:
- drukreactiekracht FDR
- eigen weerstand balg FE
Bovendien is een statische berekening van de leiding nodig, met informatie over de wrijvingskracht FLR van de leiding. Op basis van deze gegevens berekenen de MÜPRO toepassingstechnici de horizontale krachten die inwerken op de te plannen vastpunten (ankerkracht). De positionering en de afmetingen van de vastpunten aan het begin en uiteinde van de leiding worden gepland, evenals het aantal en de positie van de glijpunten die fungeren als geleiding.
Vakkundige montage: neem altijd de aanwijzingen van de fabrikant in acht!
Na de exacte berekening volgt de vakkundige montage. Hiervoor moeten beslist de montageaanwijzingen van de fabrikant in acht worden genomen, om beschadiging van de compensator en de leiding bij inbedrijfstelling te vermijden en een functionerend systeem te installeren.